باهدف بازگشت به استراتژی تجارت؛ویرگول اول اتاق بازرگانی را حذف کنیم.

 دکتر سخاوت خیرخواه پژوهشگر حوزه صنعت، معدن و تجارت در گفت و گو با پایگاه خبری راهبرن توسعه اظهار داشت:

باهدف بازگشت به استراتژی تجارت؛ویرگول اول اتاق بازرگانی را حذف کنیم.

اتاق بازرگانی به محلی برای بررسی تمام مشکلات کشور تبدیل‌شده است و این، یعنی انحراف از مسیر و هدف اصلی! اتاق بازرگانی باید اتاقی برای بازرگانیِ صنایع، معادن و کشاورزی باشد و برآیند عملکرد آن بایستی توسعه صادرات و افزایش حجم تجارت و نهایتاً به مثبت شدن تراز تجاری(یعنی صادرات بیشتر از واردات باشد)آن شهر،استان وکشور ختم شود.اما چنین نیست.

ایشان در دامه تاکید کردند :  هزاران برنامه برای اجرا در اتاق‌ها تدارک دیده می‌شود، بدون اینکه به هدف نهایی آن یعنی توسعه تجارت توجه شود. اگر توجه می‌شد؛ به عنوان مصداق، میزان صادرات استان آذربایجان شرقی به‌عنوان یک استان اقتصادی و صنعتی۲میلیارد دلار نبود. این میزان صادرات، سال‌هاست رشد قابل‌توجهی ندارد. ۲میلیارد دلار در صادرات، عدد بسیار کمی است.

صادرات سالانه چین ۲هزار ۲۰۰میلیارد دلار و آمریکا هم حدود ۱هزار۸۰۰ میلیارد دلار است!

اینکه در ایران، صادرات رشد چندانی ندارد، دلایل متعددی دارد که ناکارآمدی دولت‌ها در رفع تنگناهای بین‌المللی عامل اصلی آن می‌باشد اما حداقل پارلمان بخش خصوصی و تشکل‌های آن، نباید سوراخ دعا را گم‌کرده باشند و سیاست‌های اجرایی آن از ریل خارج‌شده و یک الیگارشی دولتی در بطن بخش خصوصی شکل بگیرد.

حال وقت آن است که استراتژی اتاق بازرگانی به مسیر درست که همانا تمرکز بر تجارت است، بازگردد.

ساده‌ترین و سهل‌ترین تغییر این استراتژی، حذف ویرگولِ اول از عنوان آن است تا کلیه فعالیت‌های آن بر اساس این عنوان تعریف شود. به این مفهوم که همه فعالیت‌ها و جلسات اتاق بازرگانی باید به افزایش سطح تراز تجاری منجر شود. یعنی به‌جای«اتاق بازرگانی،صنایع، معادن وکشاورزی» عنوان دقیق و درست:«اتاق بازرگانیِ صنایع و معادن و کشاورزی» درج شود.

در این عنوان و مفهوم؛ این تشکل به اتاقی برای امورات بازرگانیِ فعالیت‌های صنعت، معدن و کشاورزی تبدیل می‌شود. این اتاق اگر نشست فرهنگی برگزار می‌کند، باید مانیفست آن به حل مشکلات فرهنگی تجارت منجر شود.

مؤلفه‌های دیپلماسی فرهنگی برای توسعه صادرات در آن به بحث گذاشته شود.

اگر نشستی برای بهبود فضای کسب‌وکار برگزار می‌کند، باید رهاورد و برآیند این نشست به رفع مشکلات فضای کسب‌وکار تجاری ختم شود. اگر نشستی با رسانه‌ها برگزار می‌شود، باید موضوعات تجارت و افزایش صادرات و مؤلفه‌های دیپلماسی رسانه‌ای برای توسعه صادرات در آن بحث شود.

اگر دوره آموزشی برگزار می‌شود، محتوای این دوره نباید موضوعاتی مثلاً تأمین اجتماعی باشد، بلکه به‌عنوان مصداق، باید تجارت ایران و روسیه در اتاق آموزش داده شود، یا روش‌های تجارت ایران و عربستان و یا ایران و ترکیه مطرح شود، روش‌های تجارت در دوران تحریم آموزش داده شود و بقیه موارد هم، همین‌طور بایستی با محوریت تجارت، برنامه ریزی و اجرا شود.

ایشان در پاسخ به سوال ؛ چرا به موضوع تجاری ماندن اتاق بازرگانی باید توجه شود؟ افزود :

اولین اتاق بازرگانی در ایران در سال ۱۲۸۹تحت عنوان «اتاق تجارت» در تبریز تشکیل‌شده است و در طی ۱۱۳سال، تغییراتی به خود دیده و در دگردیسی تکاملی به«آقای تشکل‌ها» تبدیل‌شده و هم‌اکنون با این عنوان«اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی» به فعالیت تشکلی خود ادامه می‌دهد.

این اتاق و اعضای هیئت نمایندگان آن تصور دارند، وظیفه‌شان حل تمامی مشکلات بخش خصوصی است درصورتی‌که برای پیگیری مشکلات هر گروه تولیدی،چندین تشکل بخش خصوصی داریم و چندین نفر هم‌زمان در اکثر این تشکل‌ها، هیئت نمایندگان و یا هیئت‌مدیره هستند و تقریباً همه این تشکل ها، همه مسائل را در نبود استراتژی مدون،بررسی و پیگیری می‌کنند و هنوز صادرات ایران نتوانسته از۵۲ میلیارد دلار بالا رود.

اگر قرار است همه مشکلات تولید بدون محوریت تجارت در اتاق بازرگانی پیگیری شود، پس وظیفه انجمن‌های ۱۲گانه تخصصی تولیدی چیست؟

وظیفه خانه صنعت و معدن، وظیفه انجمن مدیران صنایع، وظیفه خانه معدن، وظیفه خانه صنعت و معدن و تجارت جوانان، وظیفه نظام‌های مهندسی معادن و نظام مهندسی کشاورزی و بقیه چیست؟

شاید پاسخ برخی صاحب‌نظران این باشد که همه این تشکل‌ها بر اساس اساسنامه فعالیت دارند و پاسخ این طیف فکری این است که احتمالاً این اساسنامه هم نادرست و بدون استراتژی واحد، تنظیم‌شده است که چنین گرفتار الیگارشی و هرج و مرج شده ایم.

لذا بهتر است، اتاق بازرگانی صرفاً تمرکز بر صادرات و امر تجارت داشته باشد و بقیه تشکل‌ها هم بقیه مشکلات تولید را پیگیری کنند و جمع‌بندی آن‌ها به شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی ارجاع شود.

از طرفی تعداد تشکل‌ها در ایران به‌شدت رو به افزایش است این امر احتمالاً در راستای سیاست نهادگرایی در اقتصاد باشد و شاید هم زاییده رقابت اقتدارگرایانه گروه‌های لیدر بخش خصوصی است.

اگر گروهی در رقابت انتخاباتی یک انجمن پیروز نشود، یک هیئت مؤسس تشکیل داده و انجمن مشابه دیگر با تغییر و یا افزودن یک عبارت، تشکیل می‌دهند.

به نظر می‌رسد، اکنون زمان آن رسیده تا تشکل‌ها پوست‌اندازی کرده و به وظایف اصلی خود بازگردند و از تشکیل جلسات و نشست هایی که به حوزه کاری آن‌ها مربوط نیست، اجتناب کنند.

اکنون که تیمی خبره و در تراز ملی در هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تبریز حضور دارند، انتظار است این تغییر از تبریز شروع شود و اتاق بازرگانی تبریز،آمار تجارت استان آذربایجان شرقی در پایان سال۱۴۰۱را اخذ و برای افزایش سالانه حداقل۱۰درصدی آن استراتژی تعریف کند و همه کمیسیون‌های تخصصی اتاق بازرگانی با برآیند افزایش صادرات برنامه داده و فعالیت کارشناسی و کمیسیونی را شروع کنند و اینجاست که عملکردها قابل‌سنجش خواهد بود و اتاق بازرگانی به لیدر تشکل ها تبدیل خواهد شد.